Κι ενώ στις σκέψεις των προηγούμενων γενιών το παιχνίδι και ο ελεύθερος χρόνος στα παιδιά αποτελούσε πολυτέλεια η και χάσιμο χρόνου,σήμερα με δεδομένη την πρόοδο και ανάπτυξη των επιστημών, οι απόψεις περί της σπουδαιότητας και αναγκαιότητας αυτής της δραστηριότητας στην παιδική ηλικία έχουν πάρει εκ διαμέτρου αντίθετη τροχιά!
Οι πιο ενημερωμένοι γονείς προτρέπουν τα παιδιά τους και τα παρακινούν με κάθε ευκαιρία, προκείμενου να συμμετέχουν σε αυτό που λέμε Παιδικό Παιχνίδι, μιας και έχουν αντιληφθεί την σπουδαιότητα και την σημαντικότητα αυτής της δραστηριότητας σε αυτή την ηλικία. Και είναι πράγματι έτσι!Το παιχνίδι αποτελεί για τους νεαρούς και τα παιδιά ένα πολυσήμαντο και πολυδιάστατο εργαλείο μέσα από το όποιο θα επιτελέσουν πολλές, σοβαρές και απαραίτητες αναπτυξιακές διαδρομές και διεργασίες και ολοκληρώσουν και θα κατακτήσουν ανάγκες, που θα δράσουν με τον πλέον επωφελή τρόπο στην μετέπειτα ενήλικη ζωή τους , τροχειοδρομωντας και προετοιμάζοντας μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα κι έναν ισορροπημένο άνθρωπο!
Προτού αναφέρουμε μερικές από τις ευεργετικές συνέπειες του παιχνιδιού θα εστιάσουμε στην ευκολία με την οποία τα παιδιά γίνονται αποδέκτες θεμιτών και θετικών συμπεριφορών και παραδειγμάτων μέσα από την συλλογική αυτή δραστηριότητα του παιχνιδιού:έτσι στην αδόμητη και με χαμηλής έντασης κανόνων διαδικασία του παιχνιδιού, διευκολύνονται στο να νιώθουν ιδιαίτερα άνετα και οικεία ,να ξεδιπλώνουν πολλές και διαφορετικές πλευρές του εαυτού τους σε απόσταση από την οικογενειακή και πολλές φορές ασφυκτική εποπτεία και να προσπαθούν να δημιουργούν δεσμούς,να μάθουν να κερδίζουν και να χάνουν, ν αποδέχονται την ανωτερότητα κάποιου συνομηλίκου του,να διακρίνουν την δική τους υπεροχή σε άλλα πράγματα και την ολιγωρία τους σε κάποια άλλα,να κατανοούν και να προσπαθούν για το δέσιμο και την αξία της ομάδας και της κοινής και ομαδικής προσπάθειας και συνεργασίας. Να πέφτουν, να χτυπούν και να ξανασηκώνονται αφού γευτούν την βοήθεια και την αλληλεγγύη της ομάδας τους,να τα δίνουν όλα γι αυτήν και να αντιμετωπίζουν με τρόπο ιταμό και απαξιωτικό όποιον την προδίδει Ακόμη να ιεραρχούν και να κατανέμουν ρόλους και στάσεις,βάζοντας τον εαυτό τους σε δεύτερη μοίρα και υπηρετώντας το ομαδικό καλό και τον κοινό στόχο!
Το αίσθημα του Ανήκειν ενδυναμώνεται και αποτελεί μια εξόχως βασική παράμετρο στην αναπτυξιακή πορεία του νεαρών ανήλικων!Με το να αναφέρεται στην ομάδα και στο παιχνίδι τους,το παιδί, είναι σαν να μιλα για το πως βλέπει τον κόσμο ενώ οι παρέες συνομηλίκων είναι σ αυτήν την περίοδο για το ίδιο το παιδί όλος ο κόσμος!
Οι μικροί μας φίλοι αποσυμπιέζονται από κάθε τι αρνητικό και αρχίζουν να εξερευνούν (μέσα από την προστασία του Παιχνιδιού)τον έξω κόσμο με την φυσιολογική κι ακόρεστη περιέργεια τους κι ανυπομονησία τους να ενταχθούν στον κόσμο των Μεγάλων Έστω και για λίγο,έστω και νοητά εκφευγουν από την υπερπροστατευτικοτητα του οικογενειακού περιβάλλοντος και υπάρχουν σαν αυτόνομες προσωπικότητες και αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους σαν ανεξάρτητα και αυθύπαρκτα πλάσματα. Ανακαλύπτουν και δημιουργούν έτσι σιγά σιγά τον εαυτό τους σαν ξεχωριστές και ατομικές και αρα μοναδικές προσωπικότητες!
Δεν μπορεί πάρα όλοι μας παρα να έχουμε αναφορές στα παιδικά μας παιχνίδια και τους παιδικούς μας φίλους, που ίσως και να συνοδεύονται από τις φωνές της μάνας μας να γυρίσουμε στο σπίτι η ¨να διαβάσουμε πρώτα¨που πότε όμως δεν θα φύγουν από την μνήμη μας,όσο κι αν όλα τριγύρω μας έχουν αλλάξει!!!
Η μεγάλη και εξέχουσα σημασία του παιχνιδιού στην ψυχο-συναισθηματική ανάπτυξη του,το βοηθά να αναγνωρίσει και να εκφράσει τα θετικά όσο και τα αρνητικά συναισθήματά του και έτσι μαθαίνει να εξωτερικεύει τον εαυτό του και να επιτυγχάνει την αποφόρτισή του από δυσάρεστες στιγμές. Μπορεί ελεύθερα να επιλέξει τον τρόπο που θέλει να παίξει και να εξασκήσει τις δεξιότητές του νιώθοντας όμορφα και αναπτύσσοντας ταυτόχρονα την αυτοπεποίθησή του, μετρώντας το ίδιο με ειλικρίνεια τις δυνάμεις και τις δυνατότητές του πράγμα που ενισχύει την αυτοπραγματατωση του και την αυτογνωσία του. Παράλληλα έχει την ευκαιρία να δοκιμαστεί σε ποικίλους ρόλους και καταστάσεις και να αντιμετωπίσει φόβους που πιθανότατα να έχει αλλά και να βιώσει την χαρά της επιτυχίας και της νίκης αλλά ταυτόχρονα να μάθει πως να διαχειρίζεται και να αποδέχεται την ήττα αναντίρρητα και με αξιοπρέπεια .Στην προσπάθειά του να νικα ανακαλύπτει τα όρια του, ενισχύει τον αυτοέλεγχο του και την αίσθηση της επάρκειάς του σε ορισμένους τομείς η ακόμη τις ιδιαίτερες κλίσεις και τα ταλέντα του!
Φυσικά η δημιουργικότητά του μαζί με τις επινοήσεις και εφευρετικότητες του βρίσκουν απρόσκοπτο και πρόσφορο χώρο για να αναπτυχθούν αλλα και να κριθούν και να δοκιμαστούν από τους συνομήλικούς μέσα και από άλλες γνώμες θέτοντας ένα πλαίσιο αμεσοδημοκρατικο που ότι αρέσει και εξυπηρετεί υιοθετείται και ότι όχι απορρίπτεται προσομοιάζοντας στις διαδικασίες ενήλικης ζωής με τις χαρές και τις απογοητεύσεις!
Το παιδί μαθαίνει πως και τα δυο συνυπάρχουν στη ζωή!
*η κοινωνική αλληλεπίδραση κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού είναι μέρος της γνωστικής διαδικασίας!Vygotsky 1978.
Είναι γνωστό αλλά συνάμα και δυσάρεστο πως τα παιδιά στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις δεν έχουν την ευκαιρία να ξεδιπλώσουν την καλπάζουσα ενεργητικότητά τους και να απελευθερώσουν την δημιουργική εκρηκτικότητα της παιδικότητας τους. Όμως η φύση δεν δέχεται εύκολα να αγνοηθεί και πάντα βρίσκονται λύσεις και εναλλακτικές έτσι ώστε να διοχετευτούν τα μεγάλα αποθέματα αυτής της χειμαρρώδους ενέργειας της άγουρης νεότητας . Όταν διοχετευτούν το παιδί νιώθει μια ψυχολογική κάθαρση αφού έχει την δυνατότητα να νοιώσει τα συναισθήματά του και να ανακουφιστεί απο την λύπη,την δυσαρέσκεια αποκαθιστώντας την ψυχική του ισορροπία.
Είναι αμέτρητα τα οφέλη που το παιδί παρέα με τους συνομήλικους του μπορεί να αποκτήσει Πολλές θεωρίες και έρευνες πιστοποιούν το ρόλο του παιχνιδιού στην σωματική και ψυχική ευημερία του, στην γλωσσική και γνωστική του ανάπτυξη,
Η ανάγκη του για παιχνίδι είναι εφάμιλλη αυτης για φαγητό,αγάπη και φροντίδα!Με το που έρχονται τα παιδιά στον κόσμο αρχίζουν να παίζουν και όσο πιο κινητικά γίνονται εξερευνούν τον κόσμο με το παιχνίδι και τον εξερευνούν με την φαντασία τους!Με αυτόν τον τρόπο αποκτούν την πρωταρχική τους ταυτότητα και κοινωνικοποιούνται ,μειώνουν την εγωκεντρικοτητα τους, αποδεχόμενα τους κανόνες και τους νόμους αργότερα ,όπως τόνιζαν οι Αρχαίοι Έλληνες!
Μια σειρά από συγκεκριμένες γνωστικές δεξιότητες και ευκαιρίες μάθησης που αποκτούν τα παιδιά μέσα από το παιχνίδι,δεν θα μπορούσαν να αποκτηθούν με κανενός είδους δομημένη δραστηριότητα και από κανένα τυπικό μάθημα.
Η ανάπτυξη γλωσσικών δεξιοτήτων και δεξιοτήτων ακρόασης μέσα στα πλαίσια ενός παιχνιδιού που χρειάζεται γρήγορα αντανακλαστικά αλλά και παρατήρηση,η ικανότητα τήρησης και παροχής σύνθετων οδηγιών,η ανάπτυξη δεξιοτήτων μνήμης και ικανότητας αναστοχασμου, αλλά και η ανάκληση των κατάλληλων συμπεριφορών με την ανάγκη της συνεργατικοτητας και της σύμπραξης για την επίλυση προβλημάτων,την καλλιέργεια της επιμονής και της μεθοδικότητας, της υπευθυνότητας και των ηγετικών δεξιοτήτων είναι μια σειρά από καλλιεργούμενες δια μέσω του παιχνιδιού και εν δυνάμει ικανότητες του μελλοντικου ενήλικα. Θέση βέβαια μπορούν να έχουν και τα λάθη και όσα αυτά μπορούν να προσφέρουν, πάντα βέβαια σε ένα ασφαλές περιβάλλον, αλλά και η αναγνώριση της αξίας των πράξεων η και της ανωτερότητας των άλλων Ταυτόχρονα με την αποδοχή των ικανοτήτων των αντιπάλων το παιδί έχει την ευκαιρία να οριοθετήσει το σώμα του και να έχει επίγνωση της εικόνας του ανάμεσα σε συνομηλίκους του και μετρά τις δυνάμεις και τις δυνατότητές του!
Τα χαρούμενα παιδικά γέλια που είναι τόσο όμορφο να τα ακούς ,είναι γνωστά για την αντιαγχωλυτικη τους επίδραση και δραστηριοποιουν κέντρα του εγκεφάλου που ρυθμίζουν το συναίσθημα των παιδιών και προκαλούν ένα πλήθος από εκλύσεις φυσικών και χημικών ουσιών, που προκαλουν συναισθήματα ευχαρίστησης και ευφορίας. Σε κάθε περίπτωση το παιχνίδι και η κίνηση αποτελούν ζωτικές ανάγκες για κάθε νεαρή ζωή μέσα στη φύση Το συναντάμε και στα ζώα. Μέσα από αυτό εδώ και χιλιάδες χρόνια τα παιδιά σε όλο τον κόσμο ψυχαγωγουνται, αυτοδιαπαιδαγωγουνται,δοκιμάζουν και ασκούν τις δυνάμεις τους και τις δυνατότητές τους ,ανταγωνίζονται σωστα με τα συνομιληκα τους ,μαθαινουν να πειθαρχούν στους κανόνες
,φτιάχνουν χαρακτήρα,δημιουργούν προσωπικότητα,κοινωνικοποιούνται,ασκούν το σώμα και το πνεύμα τους,κρατώντας τα σε καλή φυσική και διανοητική κατάσταση Το παιχνίδι έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην ελληνική κοινωνία .Από την αρχαιότητα και ως στις μέρες μας έχει βοηθήσει τα παιδιά του λαού μας να ξεπεράσουν πολλές καταστάσεις .
Η παιδαγωγική άξια του παιχνιδιού είναι μεγάλη και επειδή βοήθα το παΐδι να γνωρίσει το φυσικό και κοινωνικό του περιβάλλον ,του δίνει την ευκαιρία να μυηθεί στη διαδικασία του συμβολισμού παίζοντας,και του δίνει την μεγάλη χαρά να μπορέσει να κάνει την φαντασία του πραγματικότητα και δημιουργία(μέσα από το φαντασιακό παιχνίδι του).
Αυτή η ψυχοπαιδαγωγικη του αξια του παιχνιδιου μας ειναι υπερπολυτιμη διοτι η νικη δεν εχει κανενα υλικο κερδος...και η προσαρμογη στους κανονες γινεται για λογους που δεν εχουν ιδιωτικο ωφελος.Τα παιδια μαθαινουν να λενε οχι στην αδικια και να μην θελουν να κερδισει καποιος που δεν το αξιζει.Ετσι τηρουν τους κανονες και εκπαιδευονται στην δικαιοσυνη και στην ισοτιμια και συνηθίζουν να αγαπούν την αξιοκρατία!
Να μου συγχωρεθεί η υπερβολή άλλα άνθρωπος που σαν παιδί δεν έχει παίξει,δεν έχει σπάσει πόδια,χέρια και δεν έχει ανοίξει το κεφάλι του,απλά δεν ήταν ποτέ ΠΑΙΔI!