Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΒΟΗΘΕΙΩΝ
Είναι σαφές σε όλους μας και όχι μόνο ένεκα της επικαιρότητας ,η χρησιμότητα των πρώτων βοηθειών και το ποσο καλά εκπαιδευμένος οφείλει να είναι κανείς έτσι ώστε να αποδειχθεί χρήσιμος στις κρίσιμες στιγμές που κάποιος από τους συνανθρώπους μας βιώνει μια έκτακτη και δύσκολη κατάσταση .
Βέβαια το μυαλό όλων πηγαίνει στις πρώτες βοήθειες των διασωστων όπως για παράδειγμα η καρδιοαναπνευστικη αναζωογόνηση, οι μαλαξεις για την αναπνοή και το φιλί της ζωής!
Όμως υπάρχουν και οι Ψυχολογικές Πρώτες Βοήθειες , οι οποίες μπορούν να αποδειχθούν ιδιαίτερα κρίσιμες στα περιστατικά που χρήζουν της εφαρμογής τους.
Αν λάβουμε υπόψιν μας κάποια στατιστικά στοιχεία που μας λένε οτι κάθε σαράντα δευτερόλεπτα αυτοκτονεί κάποιος άνθρωπος κάπου στον κόσμο ,ότι ένας στους τέσσερις ενήλικες κάποια στιγμή θα εκδηλώσει κάποιο ψυχικό νόσημα και ότι ένα μικρό ποσοστό από αυτούς θα λάβουν συστηματικές και επαρκείς υπηρεσίες ψυχικής υγείας ,τότε η ανάγκη για ανθρώπους που να γνωρίζουν τι είναι και πώς παρέχονται οι Ψυχολογικές Πρώτες Βοήθειες είναι απλά υπερπολυτιμη!
Σε αντιδιαστολή με τους ανθρωπους που έχουν ανάγκη από πρώτες βοήθειες για κάποιο σωματικό πρόβλημα ή τραύμα και που θα λάβουν αυτές τις υπηρεσίες ,οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν μια έκτακτη κατάσταση ψυχικής υφής και χροιας ,μια κρίση πανικού ή και μια κατάσταση αυτοκτονικου ιδεασμου δεν έχουν καμία πιθανότητα να δεχθούν μιας πρώτης μορφής και έκτακτης ανάγκης ευεργεσια , σε καμία περίπτωση.
Οι ψυχολογικές πρώτες βοήθειες ειναι υπηρεσίες που παρέχονται στα άτομα που αναπτύσσουν κάποιο ψυχολογικό πρόβλημα ή βρίσκονται σε μια κατάσταση έντονης ψυχολογικής κρίσης και θα ήταν εξαιρετικά παρήγορο και χρήσιμο για τους ίδιους να δεχθούν αυτές τις ψυχολογικές πρώτες βοήθειες μέχρι να τους δει κάποιος ειδικός σε νοσοκομειακο, κλινικό περιβάλλον και μέχρι να υποχωρήσουν τα συμπτώματα της ψυχικής κρίσης .
Στόχος των ψυχολογικών πρώτων βοηθειών είναι να ανακουφιστεί το άτομο που υποφέρει από ψυχική νόσο ,να προαχθεί η αποκατάσταση της καλής ψυχικής υγείας του και αν είναι δυνατόν να προληφθεί μια τυχόν επιδείνωση της ψυχικής έξαρσης του και να διατηρηθεί στη ζωή δίχως τραυματισμούς σε περίπτωση που είναι επικίνδυνος για τον εαυτό του ή και για τους άλλους .
Γενικά οι Ψυχολογικές Πρώτες Βοήθειες μπορούν να χαρακτηριστουν σαν μια ανθρώπινη και ενθαρρυντική ανταπόκριση σε έναν συνάνθρωπό μας που υποφέρει μια δεδομένη στιγμή και ,δεν είναι σε θέση να βοηθήσει τον εαυτό του. Χρειαζεται την άμεση και στοχευμένη στήριξή μας.
Μια πλειάδα από πολύ σοβαρούς και εξαιρετικά αληθινούς και δυστυχώς και επίκαιρους λόγους είναι που καθιστούν τις πρώτες ψυχολογικές βοήθειες εξίσου σημαντικές με τις πρώτες βοήθειες που συνδράμουν σε προβλήματα σωματικής υγείας .
Πιο αναλυτικά: Κάθε ψυχολογική και ψυχική κρίση είναι δυνατόν να συμβεί παντού και κάθε στιγμή είτε στο σχολείο ,είτε στο σπίτι ,είτε στο χώρο εργασίας μας, σε κάθε δημόσιο χώρο, σε κάθε μέσο μαζικής μεταφοράς, σε κάθε χώρο γενικότερα όπου υπάρχει πιθανότητα να συμβεί και κάτι που θα ταράξει και διασαλευσει και την σωματική μας υγεία.
Πρέπει να γνωρίζουμε πως η παροχή πρώτων βοηθειών ψυχικής υγείας είναι πιθανότατα μια σωτηρία δράση και ικανότητα και όπως εκτιμούν οι ειδικοί καλό θα ήταν να την έχουν όλο και περισσότεροι πολίτες και προτείνουν ταυτόχρονα να εφοδιάζονται όλο και περισσότερο πολυπληθεστερο μέρος των συμπολιτών μας με βασικές ικανότητες παροχής πρώτων ψυχολογικών βοηθειών για να συμβάλλουν κατά περίπτωση στην εξομαλυντικη πορεία του κάθε περιστατικου.
Απο τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) μια συστηματική ανασκόπηση κατέδειξε την σημασία και την αποτελεσματικότητα των πρώτων ψυχολογικών βοηθειών .
Γιατί αυτό όμως; ΄
Είναι πλέον πολλοί εκείνοι οι άνθρωποι που υποφέρουν απο ψυχολογικά προβλήματα ή φέρουν ανυπόφορο ψυχικό πόνο, άσχετα αν κάνουν κάτι για αυτό η όχι .
Αναφέρονται πολλά περιστατικά προσωπικών κρίσεων και διαταραχών τα οποία ούτε οι αστυνομικές αρχές είναι αρμόδιες να εξυπηρετήσουν, ούτε οι υπάρχοντες επαγγελματίες ψυχικής υγείας να βρίσκονται παντού και έτσι η συνδρομή του γενικού κοινού κρίνεται κάτι παραπάνω από απαραίτητη.
Την σημαντικόττητα των Ψυχολογικών Πρώτων Βοηθειών και τους λόγους που καθιστούν επιτακτική την εφαρμογή τους θα προσπαθήσω να εκθέσω στην συνέχεια .
-Πλέον οι ψυχικές παθήσεις είναι πολύ συχνες. Ειδικά οι καταθλίψεις ,το άγχος ,οι καταχρήσεις αλκοόλ και ουσιών είναι πολύ πιθανόν να γίνουν αντιληπτές και να λάβουν χώρα σε κάποιο μέλος της οικογένειάς μας ή του ευρύτερου κοινωνικού μας περιβάλλοντος .
-Δεδομένου ότι όλοι μας έχουμε μια στις τέσσερις πιθανότητες να εμφανισουμε κάποια ψυχική διαταραχή κατά την διάρκεια της ζωής μας, είτε το κατανοήσουμε και το αποδεχτούμε, είτε όχι .
-Δυστυχώς οι ψυχικές παθήσεις συνδέονται ι με το κοινωνικό στίγμα και αυτό αποτελεί εμπόδιο, τροχοπέδη και ανασταλτικό παράγοντα για την αναζήτηση υποστήριξης καθώς οι άνθρωποι ντρέπονται και έχουν ενδοιασμούς να μιλήσουν για τέτοιας φύσης προβλήματα με αποτέλεσμα αυτά να μεγενθυνονται ,να επιδεινώνονται και να είναι άγνωστο που και με ποιες συνθήκες θα κάνουν εμφατικά την κορύφωσή τους. (να κάνουν το μπαμ που λέμε στην καθομιλουμενη ).
-Είναι πολύ πλημμελης η ενημέρωση στον γενικό πληθυσμό στο να αναγνωρίζουν τέτοιου είδους προβλήματα και ακόμη περισσότερη άγνοια επικρατεί για τις διαθέσιμες θεραπείες κάτι που έχει σαν αποτέλεσμα ή να μην αναζητούν καθόλου βοήθεια ή ακόμη χειρότερα να την αναζητούν σε εντελώς ακατάλληλα περιβάλλοντα και ανθρώπους .
Αν όμως υπάρξει μια ενημέρωση και μια ευαισθητοποιηση της κοινωνίας σχετικά με τα προβλήματα που άπτονται της ψυχικής μας υγείας και ευεξίας πιο άνετα θα μπορεί ο καθένας μας να προστρεξει και να επωφεληθεί της βοήθειας και της συμπαράστασης ενος ειδικού και επαγγελματία του είδους.
-Σε μερικές περιπτώσεις που έχουμε να κάνουμε με θέματα ψυχικής υγείας , ο πάσχων συνανθρωπος μας μπορεί να μην είναι σε θέση να κατανοήσει την αναγκαιότητα λήψης θεραπευτικής παρέμβασης και με θολωμένο νου να μην κατανοεί ποιες είναι οι κατάλληλες και οι διαθέσιμες βοήθειες που μπορούν να τον απεγκλωβισουν απο την δυστυχία του και από τον ψυχικό πόνο που αισθάνεται και από τον οποίο εχει κυριευτει.
-Στις περισσότερες των περιπτώσεων ο καθημερινός άνθρωπος δεν γνωρίζει πως πρέπει να αντιδράσει σε κάποια περίπτωση έκτακτης ανάγκης ψυχικής φύσεως.
Δίχως κάποια εκπαίδευση και να θέλει να βοηθήσει το αποφεύγει , γιατι φοβάται μήπως κάνει λάθος και χειροτερέψει τα πράγματα κάνοντας κινήσεις που μπορεί να επιβαρύνουν το ήδη εκδηλωθεν πρόβλημα . Όπως όμως και στις περιπτώσεις επείγοντος περιστατικου με σωματικά συμπτώματα, οι ενέργειες που το άμεσο και οικογενειακό περιβάλλον θα κάνει μπορεί να καθορίσουν αποφασιστικά το ποσό γρήγορα ο πάσχων θα λαβει βοήθεια ή και θα αναρρώσει.
Καταφανως όπως και στην παροχή οποιωνδηποτε άλλων πρώτων βοηθειών,το άτομο που παρεμβαίνει βοηθητικά πρώτα από όλα πρέπει να ελέγχει πως δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος για τον εαυτό του και για τους άλλους . Σε τέτοιες περιπτώσεις άλλωστε συχνότερα συναντάμε να είναι το ίδιο το άτομο επικίνδυνο για τον εαυτό του,παρά για τους άλλους και γιαυτό είναι ι ιδιαιτέρως χρήσιμο να τον ακούσουμε,μιας και οι περισσότεροι άνθρωποι σε τέτοιες περιπτώσεις βιώνουν ανυπόφορες σκέψεις και οδυνηρα συναισθήματα και σίγουρα επιθυμούν να τους ακούσουμε με ενσυναίσθηση, πριν τους προτείνουμε κάτι πιο δραστικό και πιο μόνιμο και βοηθητικό.
Εν συντομία οι πιθανές δράσεις Ψυχολογικών Πρώτων Βοηθειών:
-Αξιολόγηση επικινδυνότητας για αυτοκτονία ή αυτοτραυματισμό.
-Ακούμε με ενσυναίσθηση χωρίς καθόλου αξιολόγηση και επίκριση.
-Παρέχουμε αμέριστη ενθάρρυνση και πληροφορίες από τις οποίες δύναται να επωφεληθεί ο συνάνθρωπός μας.
-Ενθαρρύνουμε με διακριτικό τρόπο το άτομο να αναζητήσει και να λάβει την κατάλληλη επαγγελματική βοήθεια.
-Ενθαρρύνουμε πάντα στρατηγικές και μεθόδους αυτοβοήθειας.